คุณธรรม จริยธรรม

 

พุทธสุภาษิตสะกิดใจ "กตัญญูกตเวที เป็นคนดีของชาติ"                                 โดย พระเทพรัตนกวี (สุรินทร์ ชุตินฺธโร ป.ธ.๗)          นิมิตฺตํ สาธุรูปานํ, กตญฺญูกตเวทิตา,      ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายของคนดี         ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายของคนดี     อัน ธรรมดาว่าสิ่งของต่างๆ จะมีลักษณะบ่งบอกถึงคุณค่าในตัวของมันเอง ถ้าเป็นสินค้า ก็จะตีออกมาเป็นราคา ถูกแพงแตกต่างกันออกไป ถึงแม้สินค้าประเภทเดียวกัน เมื่อว่าโดยราคาก็ยังมีการแตกต่างกันออกไปอีก นั่นเป็นเรื่องสิ่งของ     ข้อนี้ ถ้าเปรียบด้วยคน ก็จะมีในทำนองเดียวกันนี้ แต่สำหรับคนนั้น จะรู้ดีหรือไม่ดี จะต้องดุที่เครื่องหมาย ได้แก่ความกตัญญูกตเวที หมายถึง อัชฌาศัยที่รู้จักคุณ ของผู้มีพระคุณที่มีต่อตน และเมื่อรู้แล้วก็มีการตอบแทนพระคุณท่าน ดังนี้             พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้อย่างชัดเจนว่า คนดี จะต้องมีเครื่องหมาย 2 ประการ             คือ กตัญญู แปลว่า   รู้คุณ และกตเวที แปลว่า ตอบแทนคุณ          1. ผู้ที่มีคุณต่อเรานั้นมีมาก แต่ในที่นี้จะขอยกมากล่าวเฉพาะบิดาและมารดา ท่านทั้งสองเป็นผู้ให้ชีวิตแก่เรา เรามีวันนี้ได้ก็เพราะท่าน ร่างกายตัวตนเรา มีราคาแพงมากที่สุดในโลก แต่ร่างกายตัวตนของเรานี้ได้มาฟรีๆ โดยบิดามารดาเป็นผู้มอบให้ และยังมีอีกหลายอย่างที่ท่านให้เรามา ถ้าบุคคลมานึกได้ตรงนี้จะเรียกว่าคนนั้นมี กตัญญู      2. เมื่อรู้คุณดังกล่าวข้างต้นแล้ว สิ่งที่จะพึงกระทำต่อไปก็คือการตอบแทนสิ่งที่บิดามารดาของทุกคนต้องการต่อ บุตรธิดา ซึ่งจะมีเหมือนกันทั้งหมด คือต้องการให้บุตรธิดา กระทำตนเป็นคนดี มีชื่อเสียงดี มีฐานะตำแหน่งหน้าที่ที่ดี และมีความรักใคร่สามัคคีกันในระหว่างพี่น้องดี เมื่อสามารถจะทำตนเป็นคนดีได้ บุคคลนั้นจะชื่อว่ามี กตเวที      เพราะฉะนั้น ทุกคนที่เกิดมาในโลกนี้ ต่างก็ต้องการจะเป็นคนดีด้วยกันทั้งนั้น เมื่อเป็นเช่นนั้น ก็จะต้องหมั่นรำลึกนึกถึงพระคุณของท่านอยู่เสมอ และสิ่งสำคัญยิ่งไปกว่านั้น ก็จะต้องสร้างความดีให้เกิดขึ้นกับตน ให้สังคมมองเห็นว่า เราเป็นคนดี ก็เพราะมีบิดามารดาที่ดี ดังนี้ ขอให้คิดว่า      1.    คุณต้องตอบแทน เป็นเขตแดนของคนดี จงตั้งตนไว้ในกตัญญูกตเวที      2.    ความดีอยู่ที่ผล ความเป็นคนอยู่ที่รู้คุณ ถ้าทำได้ดีจะเป็นคนมีบุญ